Wie Provence zegt, zegt Avignon. En wie Avignon zegt, zingt meteen Sur le Pont… een van de beroemdste liedjes van Frankrijk. Maar hoe Frans is Avignon eigenlijk? Vanaf de 14e eeuw tot aan 1791 was de stadsstaat – samen met de ernaast gelegen Comtat Venaissain – eigendom van de pausen in Rome. ‘Altera Roma’, het andere Rome, zo luidde de bijnaam van de stad. De komst van de pausen leverde een stroom aan Italiaanse en rooms-katholieke invloeden op die de stad tot op de dag van vandaag kleur geven. In deze wandeling gaan we op zoek naar la dolce vita in het hart van de Provence.
Halverwege de brug over de Rhône kun je dé perfecte ansichtkaartenfoto maken van Avignon: de kathedraal en het pauselijk paleis torenen – omgeven door groen – stoer uit boven de rivier en de hoge stadsmuren. Deze karakteristieke skyline dateert uit de 14e eeuw. Architect Violet le Duc heeft in de 19ee eeuw de 4,2 km lange stadsmuren en de 39 torens en 7 poorten netjes gerestaureerd, zoals hij ook deed in Carcassonne. Vandaar dat alles er nog zo keurig bij staat. Voor het paleis had hij ook plannen liggen, maar daar zat tot 1900 het leger in. Pas in de 20e eeuw is dat bouwwerk in oude glorie hersteld.
Vanwege de gunstige ligging langs de Rhône was Avignon al vroeg in de middeleeuwen uitgegroeid tot een stadsstaat met een eigen leger, een eigen munt en volop handel in stoffen en leer. In 1309 besloot paus Clement V – die uit de omgeving van Bordeaux kwam – een tijdje in de buurt van Avignon te gaan wonen, omdat het in Rome erg onrustig was door allerlei conflicten tussen de Romeinse families. De paus verbleef regelmatig in een klooster in de stad.
Na Clement V duurde het gedoe en gekonkel in Rome maar voort. En Avignon viel ook bij de volgende pausen in de smaak. Ze besloten de stad naar hun hand te zetten. Na de afscheiding van de Grieks orthodoxe kerk was de christelijke wereld zich vooral gaan richten op het westelijke deel van Europa. Avignon was dan ook een mooie, goed bereikbare uitvalsbasis voor de katholieke kerk: dicht bij zee en gelegen aan de machtige Rhône. Bovendien waren de Franse koningen wel blij met dit andere Rome, het gaf Frankrijk meer macht en aanzien.
De pausen lieten op het hoogste punt van de stad een enorm gotisch bouwwerk neerzetten, tegelijk een fort, een paleis en een kerk. Tussen 1309 en 1377 zouden vanuit hier in totaal negen pausen heersen over de katholieke kerk. Helaas is in het paleis – door een brand, door eeuwenlange verwaarlozing én door plunderingen tijdens de Franse Revolutie – een groot deel van het meubilair verloren gegaan, maar er is nog genoeg weelde om je aan te vergapen.
Een bezoek aan het paleis laat zien hoe groot de macht van de pausen was in de 14e eeuw. De stad werd een magneet voor kooplieden en de hele streek profiteerde mee. De directe link met Rome leverde bovendien een golf van kunstenaars op uit alle delen van Italië. In het Palais des Papes zie je dan ook weergaloos mooie fresco’s. Vooral de schilderingen in de blauwe Pauselijke kamer zijn een aanrader, maar bekijk ook de werken van Matteo Giovanetti in de Saint-Martial kapel, reserveren is wel nodig.
In het Petit Palais – ook aan het plein – krijg je een chronologisch overzicht van 300 werken van vooral Italiaanse kunstenaars uit de late middeleeuwen en de vroege renaissance. Eerst was de stijl nog wat byzantijns en emotieloos, daarna werden de werken steeds vrijer, gezichten gingen spreken en het perspectief werd steeds meer toegepast. Vooral Giotto was een grote bron van inspiratie.
Verder lezen? Wandelen? Bovenstaand is een kort fragment uit het artikel van Angelique van der Horst in de En Route voorjaarseditie 2025 (#187), nu in de winkel en online verkrijgbaar: En Route edities bestellen.
ONTDEK AVIGNON MET DE AUTEUR!
Van 12 t/m 19 mei begeleidt Angélique van der Horst de groepsreis ‘Het hart en de ziel van de Provence’. Een reis die je o.a. voert langs Avignon, Arles en Aix-en-Provence. Reissom vanaf € 3.295,– p.p.
Ga voor meer informatie naar www.experiencetravel.nl
